دانستنی ها در مورد خواص انواع عسل
با تحقیق و اقتباس از مراجع خطّی و غیر خطّی طب سنتیدانستنی ها در مورد خواص انواع عسل
با تحقیق و اقتباس از مراجع خطّی و غیر خطّی طب سنتیمقدمه
)َوأّوحَیَ رُبکَ إلَی النَحلِ أنِ اتَخِذِی مِنَ الِجَبالِ بُیُوتاً َومِنَ الشَجَرَِوِممَا یَعرِشُونَ« 68» ثُمَ کُلِی مِن کُلِ الثَمَرَاتِ فَاسلُکِی ُسُبلَ َربِکِ ذُلُلً یَخُرُج مِن ُبطوُنِهَا َشَرابٌ مُختَلِفٌ ألوَانُهُ فِیهِ شِفآءٌ ِللنَاسِ إنَ ِفی ذلِکَ لایِةً لِقَومٍ یَتَفَکَرُونَ 69
(سوره نحل)
(وخداوند به زنبور عسل وحی کرد که در کوهها و درختان و سقفهای رفیع منزل گیرید 68 .و پس از میوه‌های شیرین و از حلاوت و شهد گلهای خوشبو تغذیه کنید؛ و راه پروردگارتان را به اطاعت بپویید، آنگاه از درون آنها شربت شیرینی به رنگهای مختلف بیرون آید که در آن شفاء مردمان است در این کار نیز آیت قدرت خدا برای متفکران پیداست.)
« روایات اهل‌بیت علیهم السلام »
حضرت صادق علیه‌السلام فرمودند: پیغمبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله عسل را خیلی دوست می‌داشت و فرمود: بر شما باد به دو شفاء، عسل و قرآن.
از امام جعفر صادق علیه السلام : مردم چون مکیدن و خوردن عسل داروئی نخواهند یافت.
پیغمبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله: اگر در چیزی شفاء باشد، در تیغ حجامت و شربت عسل است.
امیرمؤمنان علی علیه‌السلام فرمودند: عسل داروی هر بیماری است، در خود آن هیچ بیماری وجود ندارد، بلغم را کم میکند و قلب را جلا میدهد.
امام رضاعلیه‌السلام فرمودند: از جدم رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌و‌آله آمده است که خداوند برکت را در عسل قرار داد و در آن شفاء بیماریهاست وهفتاد پیغمبر «صلوات الله علیهم اجمعین» از آن برکت گرفتند.
امام کاظم علیه‌السلام: عسل را با سیاهدانه بیامیزید و بگذارید کسی که تب دارد از این مخلوط لذیذ 3 انگشت به دهان گذارد، رنج تب از جانش فروخواهد ریخت.
حضرت فرمودند: عسل برای بیماران شفای عاجل و قاطع است.
از حضرت علی علیه‌السلام: پیغمبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله فرمود: 5 چیز فراموشی را بر طرف میکند و به حافظه می افزاید، وبلغم را از بین می‌برد: مسواک، روزه، خواندن قرآن، عسل، کندر.
عسل قبل از آنکه یک غذای کامل باشد یک اکسیر پر‌ارزش است. زنبورهای عسل، دارای تمدن قدیمی هستند و همانطور که قوانین جامعی برای اجتماع خود دارند اطلاعات کافی در غذا خوردن نیز داشته، گلهای مفید را از غیر مفید تشخیص میدهند. در گل تمام عوامل زندگانی موجود است و زنبورهای عسل عصاره‌ی ذی قیمت این گلهای زیبا و مفید را می‌کشند.
)ثمَ کُلِی مِن کُلِ الثَمَرَاتِ) که اولاً آنچنان است که میتوان ادعا کرد کل ثمرات، شفای کل امراض بوده ودرمان اکثر بیماریهای دنیا را میتوان در تمام گیاهان عالم یافت.
ثانیا، جایی از قرآن ذکر نشده است که عسل بر همه‌ی دردها شفاست ولی حقیقت این است که عسل فراهم شده از کل ثمرات، یک شراب مختلف الوانه(رنگارنگ) ایست که سرآمد تمام نوشیدنیهای شفادهنده محسوب میشود. و این قدرت آنقدر در نهاد عسل به ودیعت وجود دارد که نبی اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: هر کس با توجه به آنچه قرآن درباره‌ی قدرت شفادهندگی تذکر داده است عسل تناول کند، از هفتاد و هفت بیماری در امان است.
گل، قسمتی از گیاه است که به خورشید بیش از سایر قسمت‌های گیاه بستگی و علاقه دارد و به سوی او میرود و به عشق او می‌شکفد و باز میشود و اشعه‌ی او را در خود منعکس می‌سازد و از همین جهت است که ملون به رنگهای مختلف میشود و ذخایری از نیروی کهربایی آفتاب را در خود دارد.
عجب این که سوره‌ی نحل از سوره‌های مکی است و می‌دانیم در منطقه‌ی مکه نه گل و گیاهی وجود دارد و نه زنبوران عسل، ولی قرآن با این دقت و ظرافت از آن سخن میگوید و با تعبیر جالبی مانند (یَخُرُج مِن ُبطوُنِهَا َشَرابٌ مُختَلِفٌ ألوَانُهُ ((از درون زنبورها مایعی خارج میشود به رنگهای مختلف)، به ریزه کاریهای ساختن عسل نیز اشاره کرده است.
رنگ عسل بر حسب اینکه زنبور بر چه گل و ثمره‌ای نشسته و از آن بهره‌گیری کرده تفاوت میکند؛ به همین جهت در بعضی مواقع قهوه‌ای تیره و گاهی نقره‌ای سفید و گاهی بی رنگ یا زرد رنگ و گاهی شفاف، زمانی تیره و یا زرد طلایی، زمانی خرمایی و حتی گاهی مایل به سیاهی است.
این تنوع رنگها علاوه بر این که گویای تنوع سرچشمه های بدست آوردن عسل است، تنوعی برای ذوقها و عسلها نیز محسوب میشود زیرا امروز ثابت شده است که رنگ غذا در تحریک اشتهای انسان بسیار مؤثراست؛ قدیمی ها گویا این مسئله‌ی روانی را شناخته بودند غذاهای خود را با زعفران و زردچوبه و رنگهای دیگر رنگین میساختند تا از این طریق میهمانانشان را به خوردن غذا ترغیب نمایند.
در دنیا هیچ غذایی به اندازه‌ی عسل سرشار از عوامل غذایی نیست و به اندازه‌ی عسل نیروهای مغناطیسی و تشعشعات رادیو اکتیو ندارد.
زنبوران عسل معمولا از ماده‌ی قندی مخصوصی که در ریشه‌ی گلها قرار داده شده است می‌مکند و آن را جمع‌آوری میکنند ولی زنبورشناسان میگویند کار زنبورها تنها استفاده از این ماده‌ی قندی بن گلها نیست بلکه احیانا از تخمدان گلها و دمبرگ‌ها و میوه‌ها نیز استفاده میکنند که قرآن از همه‌ی اینها تعبیر به)مِن کُلِ الثَمَرَاتِ ((همه‌ی میوه‌ها) کرده است.
جمله‌ی عجیبی که از “مترلینگ” دانشمند زیست‌شناس نقل شده اهمیت تعبیر قرآن را آشکار می‌سازد؛ آنجا که میگوید:“ همین امروز اگر زنبور عسل«اعم از وحشی و اهلی» ازبین برود یکصد هزار نوع از گیاهان و گلها و میوه‌های ما از بین خواهد رفت و از کجا که اصولا تمدن ما از بین نرود؟” زیرا نقش زنبورهای عسل در جابه‌جا کردن گرده‌های نر گلها و بارور کردن گیاهان ماده و به دنبال آن پرورش یافتن میوه‌ها آنقدر عظیم است که بعضی از دانشمندان حتی آنرا از عسل‌سازی زنبورها هم مهم‌تر میدانند.
در حقیقت آنچه زنبورهای عسل از آن میخورند، بالقوه انواع میوه‌هایی است که به کمک آنها شکل می‌گیرد؛ با این حال چه پر معناست کلمه‌ی) کُلِ الثَمَرَاتِ).
جالب اینکه زنبورشناسان میگویند زنبور عسل برای رفع گرسنگیش کافیست که دو یا سه گل را بمکد، در حالیکه در هر ساعت بطور متوسط روی 250 گل مینشیند وکیلومترها راه میرود و آنقدر پرکار است که در مدت عمر کوتاهش هر یک مقدار زیادی عسل تولید میکند، به هر حال این تلاش و فعالیت چشمگیر او دلیل این است که او تنها برای خود کار نمیکند بلکه آنچنانکه قرآن میگوید )للنَاس (برای همه‌ی انسانها تلاش میکند.
یک نکته‌ی بسیار مهم این است که اگر مردم ماهیت عسل را خوب بشناسند و بی جهت هر نوع عسلی را به تقلبی بودن محکوم نکنند و بطور صحیح عسل را وارد تغذیه‌ی روزانه‌ی خود بکنند، بدون هیچگونه تردید عسل بعنوان یک مکمل غذایی بسیار پر ارزش موجب رفع بسیاری از کمبودهای غذایی آنها میشود لذا با مصرف روزانه و مناسب عسل میتوان از بروز بسیاری از بیماریهای ناشی از سوء تغذیه جلوگیری کرد. عسل علاوه بر اینکه می‌تواند به عنوان یک مکمل بسیار مفید، کمبودهای غذایی متعددی را برطرف کند، در برخی از بیماری‌ها می‌تواند به عنوان دارو و در برخی موارد به عنوان یک کمک دارو مورد استفاده قرار گیرد.
عسل هیچگاه فاسد نمی‌شود و همیشه می‌توانید به سلامت آن اطمینان داشته باشید چنانچه عسلهایی که در مقابر فراعنه‌ی مصر پیدا کرده‌اند پس از چندین هزار سال خراب نشده بودند از آن جهت که زنبور عسل به آن یک ماده ضد عفونی کننده‌ی طبیعی می‌افزاید که ضرر و زیان مواد ضد عفونی شیمیایی را ندارد.
این ماده ضد عفونی اسید فرمیک نام دارد ولی علاوه بر آن عسلهای کوهستانی یک ماده‌ی ضد میکروبی هم دارند که میکروبها را نابود می‌سازند و میکروبهایی که در شربت غلیظ رشد میکنند نمی‌توانند وارد عسل شوند این عامل پر ارزش تشعشع اتمی است بنابراین غلظت بالا، تشعشع رادیو اکتیو، آنتی بیوتیک‌ها و آنزیمهای موجود در عسل، از این ماده یک محیط سترون و ضد حیات می‌سازند و به دلیل امکان عدم رشد و تکثیر و زنده ماندن عوامل فاسد کننده عسل رسیده یک ماده‌ی فاسد نشدنی است که تا مدت نامعلوم سالم می‌ماند.
عسل همچنین قابلیت از بین بردن هر نوع قارچی را دارد. بنابر این عسل رسیده از فساد توسط انواع مخمر و کپک در امان است.
از عسل میتوان به عنوان یک ماده ضدعفونی‌کننده‌ی زخم‌ها به ویژه زخم‌های دهان و گلو استفاده کرد. این خاصیت عسل معلول وجود چهار عامل ضدعفونی کننده فوق‌الذکر در عسل است.
این خاصیت در گلها و داروهای حیات‌بخش نهفته است که هنوز معلومات ما با اطلاعات وسیعی که از داروهای گیاهی داریم نسبت به آن ناچیز است، جالب اینکه دانشمندان از طریق تجربه به این حقیقت رسیده‌اند که زنبوران به هنگام ساختن عسل آنچنان ماهرانه عمل میکنند که به سراغ تمام گیاهان طبی و گلهای شفا بخش می‌روند و عوامل مؤثر آنها را گرفته و به بهترین وجهی به ما عطا می‌نمایند.
عدهای به غلط تصور کرده‌اند که زنبور شیره‌ی گل را مکیده و بعد قی می‌نماید و از این جهت آن را یک غذای برگشته و مرده و مهوع (تهو ع آور) میدانند، این عقیده جز یک فکر غلط و نسنجیده نیست و به هیچ وجه حقیقت ندارد، زیرا عسل از معده‌ی زنبور خارج نمی‌شود و هضم شده نیست بلکه غذایی است که برای هضم آماده شده است، یعنی قندهای مرکب گل به صورت قند انگور و قند توت که آماده برای جذب می‌باشد تبدیل میشود و در حقیقت همان عملی است که بزاق انجام میدهد نه معده و از این جهت قند عسل برای مبتلایان به مرض قند ضرری ندارد و این بیماران می‌توانند برحسب مزاج عسل میل نمایند.
از طرف دیگر عسل یک جسم نوینی است که مرکب از قسمت‌های زنده‌ی گیاهی نه فضولات آنهااست.
دانشمندان برای عسل، خواص بسیاری ذکر کرده‌اند که جنبه‌ی درمانی و هم پیشگیری و نیرو بخش دارد.
عسل دارای 75% مواد قند، 5% درصد مواد سفیده‌ای و 2% در صد مواد چربی است و از این رو ثابت میشود که عسل یکی از غذاهای نیرو بخش است.
و اما مواد معدنی آن:
عسل 13میلی گرم فسفر، 4 میلی گرم کلسیم، 7% میلی گرم آهن دربردارد و همچنین مواد معدنی دیگری از جمله پتاسیم، ید، منیزیم، سرب، مس، سولفور، نیکل، روی، سدیم دران موجود می‌باشد، این مواد معدنی بلافاصله وارد جریان خون ما می‌شوند و آهن آن مرض کم خونی و فسفر و کلسیم آن بیماریهای استخوان و ریه را معالجه می‌نماید.
از موادآلی: صمغ، پولن،اسید‌لاکتیک، اسیدفورمیک، اسیدسیتریک، اسیدتاتاریک.
بدیهی است که میزان و ارزش موادغذایی و معدنی عسل بستگی کامل با گلهای محلی دارد و عسلهای کوهستانی از عسلهایی که در مزارع می‌آیند بهتر است.
در اثر تشعشع خورشید که از گلها منعکس میشود قندهای آنها اثر عجیبی در رشد و ایجاد نیرو دارند زیرا قندهای زنده‌ای هستند، با ویتامین‌های آ- ای- کا-توأم بوده و آثاری از ویتامین‌های ث- ب- ا- پ (پ5/0 میلی‌گرم ) و ویتامین‌ب2 دارند و نیز دارای آلکالوئید‌های شفا بخشی هستند که در گلها وجود دارد وحتی عدهای از دانشمندان حدس وجود هورمونهایی را در عسل زده‌اند.
عسل یک غذای مفید برای اطفال است زیرا تمام مایحتاج غذایی را به طور طبیعی دارد و قندش برای هر سنی مناسب است و سرشار از قیمتی‌ترین مواد حیاتی است، تمام ویتامین‌ها و فلزات را دارد. ویتامین‌ها و فلزاتی که در گل پرورش یافته و در امان خورشید تربیت شده‌اند. عسل یک غذای زنده کننده‌ی سالخوردگان و مربی(رشددهنده) خردسالان می‌باشد. دو تن از دانشمندان روسی کشف نموده‌اند که عسل دارای تأثیر فوق‌العاده‌ای در رشد می باشد و اثر مهمی در حیات انسان دارد و معتقدند که عسل برای رشد تمام اعضا مفید است.
اجسام زنده‌ای راکه عسل همراه خود به بدن انسان می‌برد سبب شده است که این ماده‌ی غذایی رجحان زیادی به سایر مواد قندی پیدا نماید.
ارزش درمانی عسل فوق‌العاده اهمیت دارد. در درجه‌ی اول اسیدفرمیک است که زنبور آنرا برای حفظ عسل از فساد به آن اضافه میکند این ماده ضدعفونی کننده‌ی طبیعی ضرری ندارد و ضد رماتیسم است و در عین حال نیرو بخش می‌باشد. نکته مهم دیگر اینکه برای رسیدن به خواص درمانی و بهداشتی عسل نباید هرگز عسل را حرارت دهند و به صورت پخته در میان غذاهای دیگر استفاده کنند، بعضی معتقدند تعبیر قرآن به شراب (نوشیدنی) در مورد عسل به همین نکته که آن را باید نوشید، اشاره دارد .( مخصوصابرای مزاجهای خشک)
عسل را باید در جای خشک و خنک نگهداری کرد و از قراردادن آن در محلهایی مرطوب مانند سردابها باید خودداری کرد همچنین نگهداری عسل در ظروف مسی درست نیست و باعث ترشیدگی آن خواهد شد. بهترین راه نگهداری عسل، ریختن آن در ظروف بلوری و سفالی است واین روش می‌تواند مدتها عسل را سالم نگه دارد وقابلیت مصرف آن را حفظ کند.
در قرآن از عسل به عنوان یک داروی شفابخش نام برده شده‌است. در حدیثی از پیغمبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم نقل می‌نماید که آن حضرت فرمود: عسل هزار و یک خاصیت دارد و هزار ویک درد را شفا می‌بخشد و نیز در حدیث وارد است که هرکس بخواهد شفا پیدا کند باید صبح ناشتا عسل را با آب مخلوط کرده و بنوشد.
پروردگار سبحان در کتابش، باران را مبارک- عسل را شفابخش و مال حلال را هنیء و گوارا معرفی فرمودند و هرگاه مخلوطی از این سه موجود شود، با برکت و مایه شفا و گوارا خواهد بود.
آیا همین مقدار که گفتیم برای پی بردن به عظمت پرودگار برای آنها که اهل فکر و اندیشه‌‌اند کافی نیست؟ آری(ان فی ذلک لایة لقوم یتفکرون!؟)
